Senin, 04 Juni 2018

The stories of dayak maanyan/tanuhui_6. Nalau Andri Putiri


Nalau Andri Putiri



Jaman daluru, naan erang kaulun upu bujang, bangaran hi Nalau. Upu yena bujang taruna,manuwu, huan uweng kahaba hengau itamelum, puang sa daya mahi pipayuen, numa daya Huan panalu taulang hengkang/juduh. Hi Nalau na, pada kala kawan upuan lain, pada panai usaha pakarang, ngulah fikir akal pigawian pakai nadap itamelum kala Ulun sambil Basari hengau pada. Amun kawan upuan lain panai tamaruh neweng, ngume na'un ha hi Nalau na naan katauen lain, hanye yiru ngulah tuak.
Kaayat subuh, hi Nalau nguka kusi tuak pas andrau ka walu udi hanye nuku ngulah tuak, salenga tudi walu kaukui wurung punei hang Wiwi kusi, alalu bahimat walu kaukui wurung yeru nguut tuak ulahan Nalau nelang here ngukuyuku "Sariak saringkay, kayu basai rumang Bali,ayu takam nguut tuak Nalau, himpan takam tau jari putiri" ka rueh  ka walu kaukui wurung punei yiru malengan sa kalayiru pata lengan kakuyuku ni. Udi hie, tubak siding here nanan Wiwi kusi tuak Nalau.  Hi Nalau kasegahan tuu kawan rupa Segah wurung punei yiru, Balalu bafikir hanye kaawe akal  hanye kaiyuh nyama wurung punei yiru pakai na samelum ni. Tapitah andrau, nuku lagi hi nalau ngulah tuak, hampe andrau ka walu. Bujur , hawi lagi 8 kaukui wurung punei andrau hiye, tudi mulek ma Wiwi kusi tuak wat Nalau sambil ngukuyuku "Sariak saringkay, kayu basai rumang Bali, ayu takam nguut tuak Nalau, himpan takam tau jari putiri." Bagamat hi Nalau Sadina, Balalu ridit- ridit  hantekap jama ni, iyuhni erang kaukui wurung punei.
Sa wurung punei lain pada emah, Balalu tubak samiding. Haaaa....arai hi Nalau, kaiyuh erang kaukui punei Nien, ganyah hanye nilai ngalaluhu wurung yiru, salenga iwadik wurung punei hang karungkuman ni jari erang kaulun putiri raja winei Mahi uweng taning, Segah paruna manyu uruwawa mahadin nakesah peribahasa. Ha, kawan Umpu, Sawung dinung here rueh, takang ang bagarak, ikirat ang ikitup, maleleng ang ikilar (Amun antuhanni kawan iya itati, samasam "jatuh sinta".

Balalu insing Nalau putiri mawinei na nadap mantir pangulu adat, laku adu untung, nampe rereu putiri yena jari darangan hengau itamelum hengau itamaya. Singkat kesah, naadu here rueh Kude putiri yena naan sasaratan mun hi Nalau hamen narangan hanye . Paiyuh hanye hampe kaantuhan wusi kakuyuku kawan punei hang Wiwi kusi waktu nguut tuak Nalau. Amun hi Nalau nyanggup, putiri hakun jari darangan ni. Eh...Mumuh kunu Nalau...Balalu katuk Hindra hanye nyanggup.
 Ahirni welum balewu re'an hanye andri putiri. ngaranni haut narangan kawan Umpu, lebih hante tangung jawab saurang, daya puang ekat nyamelum Tenga erai, kude naan pulak Tenga lain sa harus nawiwit napariku. Amun lana hi Nalau tau amuan malandau, itati ha payuang amuan manyubuh rereu usaha pakarang, Amun lana ekat ngulah tuak...Ha itati sambil ngume na'un hanye.  Daya sa ngaranni itamelum itamaya, himat sabalalu nganak nukui . Balalu, Uma kalawah ni wadik iwei putiri, siwuntung, nganak hanye. Makin lawah makin Dedeh anak ni, ewww....Haut nadap panai paner tahan hengau basurah, biar ang himat intuh. Dami haut iyuh tanan nelang tiba taduh umu, ha naan kunu darangan Nalau na hamen naua ume taun. Kasungu kadinung Kabun kalaka. "Andrau yena, aku hamen lepuh nau'a ume, uneng nu hang lewu pangempu erang pitus. Amaka lawah aku mudi." eaw putiri, darangan Nalau. "Hayu,ada unte mudi."eaw Nalau. Puang lawah udi putiri tulak, inun sa ngulah pada anak ni na salenga ngiak. Nelang kiak ru numa ang iyuh arau budas. Uyuh hi Nalau, ngampisuni ni ngantung na tantulu, hampe Tawang akal hi Nalau ,bu itung  lana ni putiri ru nantulu anak ni nasiang nanyanyi. Kude ngaran ni upu, ang himat tau manyanyi, eka t naan isa lengan nyanyi sa ireket hang kunu Nalau, hanye yiru lengan kakuyuku punei sadi. "Hayu Suni anak, iti amahnu manyanyi kala lagu inehnu sadi." eaw Nalau sambil ngakupuk para anakni "Sariak saringkay, kayu basai rumang Bali, ayu takam nguut tuak Nalau, himpan takam tau jari putiri." Salenga nik suni anakni, Nelang nuntut amah ni manyanyi lagi.  Silaalut anak ni manyanyi baya amahni, Balalu bahimat here rueh manyanyi ni. (Puang hi Nalau kaitung janyini ma darangan ni, puang iyuh kaantuhan wusi lengan kakuyuku yiru). Putiri mudi teka ume, rudus eleh riu mate ni hang penah wanawang piamaian lewu karengei hi Nalau manyanyi wusi kakuyukuni sadi baya anak ni
"Hiah, nalau...daya inun sa hanyu melanggar janyi nu hang pamulaian tareh narangan, inun sa hanyu taduh lagi hamen andri aku?" gagulus budas tungkau putiri, nelang tulak mandrus ma tapi'an, bapakaian baju mamaeh. Nelang tatap rarudus riu mate, heangkut-hengkut hanye ngandru nuen hang rapuan. Namir pipik lewu Makai ebak , namik patah nutup lantai sa teka paring batung nampe Mahi iluwang.

            Bulu sambil ngiak hanye maharung hang lantai penah lewu, nunyu hi Nalau nutup inun maka iluwang hang lewu here." Ari...Nalau hampe janyi haut, daya hanyu puang negei papanerannu sadi, amaka ku kahaba akal, aku iwadik lagi jari punei nanan naun rueh pana anak." Ha....nyalah Ulun rapui hi Nalau namir nutup kawan luwang lewu, takut darangan ni samiding tulak die nelang sasal ateini ang iyuh ulek Karawah. Inun ka daya, janyi tatap janyi. Balalu huyu putiri anak ni mihanyung kakuyuku yiru Hindra lagi,  Nelang anakni manyanyi lengan kakuyuku yiru, bulu tumu kawan wulu yalah wulu punei teka palat pe'e mamai ma bakulaling, Putut wisis, ulu alep, kahapang, pingang hampe diung sikak erang katengaan litar. "Tulak aku, Uneng naun rueh pana anak mamaeh." nelang kiak ni numa budas Ka'i puang katanan anak darangan ni. Luput paner yiru, mangiup tengani magin halus Balalu iwdik jari wurung punei kamulek. Udi hie sir sidingni mitah helang sansirang hatap rawen amiye, hampe ang dinung lagi ma awe patulakanni. Muneng hi Nalau baya anak ni, sa manyasal saumuran kawawaiandarangan.



Tidak ada komentar:

Posting Komentar