Putiri Ape
Sadi hurap naan erang
kaulun wawei, mawinei tatu . Hampe papari basa ru lunu mate andrau sietu. sa
patut Segah wawei yina, hampe jari surahan Ulun teka hujung bantai tumpungan
hampe bantai subarang. Bulu jajari inturen kawan ulun, amun naan wawei mawinei
hg tumpungan Balalu eaw Ulun "Es, ang uweng apa ni, huan katupa winei
putiri Ape karairing langit, wawei tampijan anrau" Kesah winei putiri Ape
na, hampe silu wat tuan sarimawui, Ulun tatau mamu hang tumpuk. Daya Tamam
tawat tutur ulun, salenga hawi kunu panasaran wat tuan sarimawui na.Balalu
itunti hanye ma pangawal ni sa bangaran sang Baleka. "Uuuuu.....Sang
Baleka tinyak balebar...Kaawe winei sa antuh ulun hi putiri ape karairing
langit na.? " Balalu kaeaw hi sang Baleka "Amun manurut sasurahan
Ulun sa suah kadinung, maaaaaawinei. Hampe Ulun mekum Maringin gin jaraga Mun
kadinung garewes ni, sa lewu re'an Ulun tau babur pamuru na tangkaeh kaayat kariwe
hang balai tumpuk daya upuan ni wuah kawuyu matueh waweini.” Haha kunu tuan
sarimawui, kanam2 hanye mahayalni. Kude lawah runguk-runguk hanye nadap panyawaan, di luar akal budas
hanye marima Putungan rupa wawei yiru, sa aji Ulun mekum gin amuan mindri sehat
jaraga bila katantau. Seh, kunu ni ang usah panyang fikir lagi, tulak leh aku na lepuh
Ninung nau'a wawei yiru. "Sang
Baleka, tulak takam ngapung paunengan wat putiri Ape na, tatap kawan wasi Pama
pundra, Dami mara'ai keuni takam barangkat" "Ha, inun sa gawi tareh
i'apung putiri Ape, tuan sarimawui surunpati juntai la'ang?" Langa- langa hi sang Baleka nadap tuan sarimawui. "
Inun sa kira nu, takam ekat lepuh ngilai Ninung ai mun tareh bapanalu.? Himat
sa aku palus ngantane amun tuu winei putiri Ape ru kala sasurahan puntane tutur
gamungan ulun Rama" Ma kaiyat uni ni, tulak
here rueh baya bansa salusen pangawalni lain, Amun sa tatau mamu hi tuan
sarimawui na, ang kaule sa ang nginsing pada kawan pangawalni pangiringni na,
Ngume lampunyut, nyangkilat Manau, ngume duha, bawasi hipet. Nelang puang lului, Nginsing daduk baya Pama pundra
hang babuntilan.Itung sang unu sagar jalanan lawit.
Mitah lalan pangumean,
napitah bantai, nantas lasi, nyubarang luau, jalanan ru ba andrau malemni .Haut
mamai gunung, ngaliung geung nelang tarie neen antawi nipet eha satua pakai
nakuta hang pijalanan, Amun mitah iring hungei nyampat nuat wuwu, manyuar dulu.
Udi baandrau-andrauni takia, Balalu hampe here hang tumpuk sa jari tutuian
kawan Ulun paunengan putiri ape karairing langit. Babaya hampe sabarang hungei
puruwian tumpuk..Rawek rukah kawan Ulun tumpungan. Inun ka masalah, kaawe ang
rawek amun sa kadinung ulun wau hawi nelang nyangkilat jatang sanyata lengkap,
himat ang idadakai kunu pakiratan ulun tumpuk nadap ulun yeru. Gere sa rampok
maling antawi ulun Kai nyarang pamunu , ha bulalu maju hi tuan sarimawui
na, iwara Tenga. Amun hanye ulun puang sa nginsing kunu jahat murun nadap here,
hanye na hawi teka bantai wading gunung, daya naan aheng. Ha, daya karengei
Mahi niat jahat, insing Kapala tumpungan hi tuan sarimawui na ma lewu ni. Na
tahalu mamaeh, nahuyu mandrus bapakaian, na sadia kuman welum. (Ulun maanyan na
terkenal, maeh atei nadap Ulun....biar nadap ulun pandatang apabila patut
tujuan tingkah pentane, numa nasandrawungan iyalah tuan. Paling puang himat
sunah ranu kopi wuah surungan). Luput
kuman welum maharung hanye baya Kapala tumpungan nelang nadap tapinangan (Ulun
sadi Amun nahalu Ulun hawien samula nelang nyurungan tapinangan Balalu surah
gamungan nelang mempa) "Inun sa jari tujuan aheng nu hawi nyajak tane Ranu
tumpuk natat kami na?" "Aku na ngantilau erang kaulun wawei, bangaran
putiri ape karairing langit . Sa winei ni hampe ka lunu mate andrau sietu. Sa ulun
mekum maringin gin siapa Sigar jaraga amun katantau hanye, Sa lewu re'an ulun
tau babur pamuru na tangkaeh kaayat kariwe hang balai tumpuk daya upuan ni wuah
kawuyu matueh waweini. pihawian yena ibarat lepuh ngume naun, Kunu aheng na hamen kai
nutui juwuk pilasian masang patuk tawudien marintis puruwian, gere
iyuh palus tamaruh neweng nampan ta’u jari kabun kalaka,”
Ari la wangun tuturan amun mawei na, hampe rakun lengan tawaten ru. Salaki darangan Kapala tumpungan, sa bangaran hi Ape kaiyat watinde kulunarung. "Putiri ape yiru hanye anak kami na. " Amun memang haut naan patik juduh eaw ulun matueh sadi, rajaki enga amaka sagar ma awe – awe , salenga wuah amai lewu sa numa paunengan ulun sa na antilau....“haut rama sa hawi lepuh ngantane anak ku, hi Ape na, kude huan uweng isa lagi sa kami tau nganyu jawaban. Daya katantuluh aheng kunu yeru ekat hi Ape tau nyanga’I” Eaw ineh Ape. Bu kaawe sa rama lepuh ngantane, huan uweng tuing sanga’i teka ampun tenga, bulu nampan adil ma katauluh nasepakati naadakan pamilihan hie sa bakal jari darangan wat Putiri Ape na. Sa awe sa manurut hi putiri Ape, sesuai pakai hengau ni itamelu, yiru sa die jari daranganni.
Ari la wangun tuturan amun mawei na, hampe rakun lengan tawaten ru. Salaki darangan Kapala tumpungan, sa bangaran hi Ape kaiyat watinde kulunarung. "Putiri ape yiru hanye anak kami na. " Amun memang haut naan patik juduh eaw ulun matueh sadi, rajaki enga amaka sagar ma awe – awe , salenga wuah amai lewu sa numa paunengan ulun sa na antilau....“haut rama sa hawi lepuh ngantane anak ku, hi Ape na, kude huan uweng isa lagi sa kami tau nganyu jawaban. Daya katantuluh aheng kunu yeru ekat hi Ape tau nyanga’I” Eaw ineh Ape. Bu kaawe sa rama lepuh ngantane, huan uweng tuing sanga’i teka ampun tenga, bulu nampan adil ma katauluh nasepakati naadakan pamilihan hie sa bakal jari darangan wat Putiri Ape na. Sa awe sa manurut hi putiri Ape, sesuai pakai hengau ni itamelu, yiru sa die jari daranganni.
Ma keuni, baya kaiyat
subuh haut tamam lengan palu ulun gandrang teka balai nerau ngumpul
ulun tumpuk, na ulah acara iyalah aruh, pakai ngantilau juduh ma
wawei mawinei yena. Na ampindri panggung dedeh hang muka ruang balai, hang
natat balai naulah uneng kawan ulun tunyuk katauen. Eaw kawan uneng
ulun nyipet, uneng basingki, tanir balugu, bahadu saawe taguh tada. Makayaru
unengan naan uneng ulun nyawung manu, uneng ba tataruhan, bahadu patut kinsai,
ngadu panai nyunang tarung sikak urusan ipalu. Sa rami naintur , kala harek
jatuh minau nyawung, rakeh riwu turun sipat nyamar. Hinga la rami budas, pitu
andrau pitu malem. Hi Putiri Ape karairing langit muku hang amau panggung
balai, nelang sawinei ni maraai wawurup nyi’aw kawan paninungen ulun rama. Teka
tiap bantai kampong budas ulun hawi lepuh ngadu untung gere kadarangan hi
putiri mawinei yena. Sampat rawek jua hi tuan sarimawui andri hi baleka, inun
sa hengau ni saruntung sarantang tukang layan ngempu hanye salenga ka uma ba
lomba ngakali hi putiri Ape . Hang andrau terakhir, balalu bahadu nyepak habut
niui baapui, Ganyah lempat eleh ngaliling lapangan ipanyasah andri kawan ulun,
nyepak habut niui malelap ru, salenga pihuruk ulu tuan sarimawui lawu, balalu
bakibar budas wulu Tuan sarimawui, maintem nelang bagalumang. Numa mara’ai hang
kapit mateandrau . petak lahik tuan sarimawui, hamper sir sar budas, dami hi
putiri Ape ninung ni, hamper ekat takang. Manuwu nelang gagah.
Akhirni, mindri putiri
Ape, bulu nutui hi tuan sarimawui, “hanye upu yena sa aku ngalap jari hengau ku
itamelu , pakai jari amah teka kawan anak-anakku die.” nasandrengei lengan
putiri Ape. Palus naadu nauntung hi tuan sarimawui andri hi Ape, ulun tumpuk
mutu parei erang karangking hante, kawan iwek ,wawui, manu ang luak reken pakai
acara piaduan yiru.
ulun nanya
nadrik Nampak nelang nguut kawan tuak ranu ang hapus andrau ang
hapus malem budas. Sikak suei andrau suei malem (ang luak reken kawan upu
bujang taruna, kawan upu walu, sa tepu atei daya hi putiri Ape na narangan ) luput
piadu bansa papire andrau bu insing tuan sarimawui darangan ni na
mudi, ma lewu ni. Lepuh ngasian mun eaw takam. Lawah kia, here itung
sa mulek ma tumpuk tuan sarimawui sa lawit, inau amai gunung, nyubarang ranu
napitah jumpun. Kude numa ang ingkam sangaran ni mun ganyah pangantin wau, pee
kekel gin ang uweng harek. Wising budas ipaninung, ipanyampining nelang
ilaluhu. Babaya dami hampe tumpuk, eaw kiak tungkau, numa budas. Inun
ka masalah, ternyata tumpuk wat tuan sarimawui na udi sipanananni lepuh
ngantilau darangan, wuah wabah…kawan ulun rama sakit mecum, ripu ang uweng
kauleen, lumpuh layu puang kaule takia. Bu itung wat tuan sarimawui, eaw surah
ulun tumpuk. amun hi putiri Ape na nelang sa mawinei, tamam katauen. tau
nyamare ulun mekum. Hanye na tamasuk wadian amunrahu sa panai
miempu. Nah, kunu tuan sarimawui, iti unengan aku sa laku karawah daranganku
na. Bulu kumpul kawan ulu sakit ru ma lewu tuan sarimawui, hang penah lewu
nasadia kawan katuluh sasaratan. Teka weah lungkung weah dite, sapak manu,
sapak iwek, hinga la sukup ganap. Balalu mulai siawet miempu hi
putiri Ape, mihunyung ngumpe kawan panyakit. Sa lengan tumet baya kinsai ru,
puga wuah tantau ulun segah ni hang amau sa tukang kinsai na dasar mawinei.
Hanye negei, isimur nelang ilaku dua ma hiyang diwata, nampan nyamare katuluh
ulun. Kawan ulun sakit na najapai na laluhu daya tangan ni andri kasih sayang.
Kawan ulun sakit, ikarait maharung, mehe mindri palus uma manari sindrah
pipaluan.
Udi papire andrau
naempu, rama kawan ulun haut bakauleen dan nadap ware. Kude tatap hi Ape na
andri talaten sabar ngurus kawan ulun nelang ttp ilakudua , biar
uyuh ang mandre malem, sika pasuah tapas sa rimut nelang halus pentane ni ma
kawan ulun sakit yena. “ Kaawe ang hamen ware, amun sa tukang samara ni wawei
mawinei, hamper sigar palus paninungen.” eaw tukuian ulun, “amun ulun ru
nginsing atei halus, tulus nyingu tulat sakit. Hampe biar mahanang ang jaraga
mahi kauleen semangat nanamni welum.”eaw mehe.akhirni ware kawan ulun sakit
hang wuang tumpuk , hi Putiri Ape jari kaleluen ulun tumpuk
daya kaeh atei dan kapanaienni andri daranganni hi tuan Sarimawui,
na hormati daya katuluh ulun.
Tidak ada komentar:
Posting Komentar