Ape andri Silu
Zaman sadi hurap , naan rueh wawei
panatawari ngaran ni hi Ape andri hi
Silu. Here rueh ina itamelum haut iyalah pulak sanai, hi Ape (tata) hi Silu (
ani) daya teka here halus sameh – sameh itamelum , ineh andri amah Ape andri
Silu haut nanan here teka halus. Here rueh ina lalan here itamelum
ngume,ngamule kawan sayu mayur,panai tuu here rueh mapakat . Tati , here rueh
sameh haut bujang. Tapi, beda here rueh ina Hi Ape na marahati hi Silu na
samatan mape silu ( jarang nyandrengei eyau tata ni).
Suatu andrau hi Ape andri Hi silu na ma ume,
itung ume here ganyah parei haut rahatan
ni ba wua kawan sayur. Eyau Ape : “hayu uh ani tareh ma ume ,nauwa ume,ngakali
kawan panguta tareh” ,sangai Silu : “hayu uh tata”. Balalu tulak hi Ape andri
ani ni hi Silu tulak hampi ume . ha dami hamper ume here rueh nawah kawan rikut
sah kai nangkalah amau parei, dami jari iru here rueh pana pulaksanai ngantara
kawan sayu,panguta lain na enei mudi . Ganyah here ngakali sayur, senga kahaba
atelui wurung hang amau kakau amukakang
hi Silu ( halus atelui ni). Eyau Silu : “ tata, aku kahaba atelui pipit , iri
tata baya kawan sayur tareh” , waleh tata ni : “amaka ni Silu,puang turai kuta
iri,tanan – tanan iri die inu ni ngantara.” Ha eyau Ape nai puang silu
nyandrengei,tatap sah enei ni mudi atelui iru pakabah akal Ape sika puang ni
nyandrengei , bu mudi here haut . Bujur dami inu wurung pipit ma neng atelui ni
, “ ari ma awe atelui ku na senga mahi.” Dinung wurung iru ngaliling neng
sarang wurung ni , mahi ni kahaba/katantau hanye balalu mahanang atei wurung
pipit itu , tapi mikir hanye iru ume here Ape dri ani ni kunu ni tau here ngalap. Balalu samiding
hanye nuju lewu Ape andri Silu , ha bujur naan dinung ni hi Silu kai nyandrakan
atelui ni, iru katantau hare bu balengan wurung pipit iru :
“Pit kuru pipit hang awe atelui ku indre..
Hang paka amukakang kayu ngawu yayang wunge..
Tar petak riu mate leteng tantang tukat isa..
Tar petak riu mate leteng tantang tukat isa..”
Ha
da lengan iru , mamai ranu tantang tukat . “ ha dainun senga mamai ranu mahi
uran “ eyau Ape. Balengan lagi wurung pipit iru lagi :
“Pit kuru pipit hang awe atelui ku indre..
Hang paka amukakang kayu ngawu yayang wunge..
Tar petak riu mate leteng tantang tukat isa..
Tar petak riu mate leteng tantang tukat isa..”
Ha mamai haut tekas ulu alep ranu hang
wuang lewu , “ ha dainun ngulah ina ranu mamai eleh”. Mikir –mikir hi Ape ,sengan
naan lengan wurung pipit rengen ni , “ tau sah dagana hi Silu nginsing ateluiu
ni , “eyau ape . eyau ni ma ani ni “ Silu ada hanyu nanak atelui irih wareh
ampulek anak amau rampan ( pelapon) iru inu wurung ngantara atelui ni ,ampudi
iri”, puang Silu ngandrengei tatap hanye hamen nanak atelui iru . ha lagi inu
wurung pipit iru balengan :
“Pit kuru pipit hang awe atelui ku indre..
Hang paka amukakang kayu ngawu yayang wunge..
Tar petak riu mate leteng tantang tukat isa..
Tar petak riu mate leteng tantang tukat isa..”
Ha bujur, leteng tikas diung haut ranu
mamai, “ ari yau ape ,hinang ani anak amau rampan puang bangking leteng tareh
kawan ume tareh leteng ,” ha mikir –mikir Silu ,waleh ni wat tata ni : “hiyai
hayu,haut anak ku amau rampan”. Bujur ,dami anak Silu amau rampan minau
ranu/surut. Eyau Ape “ suba teka hanien
anak puang kabanjuran tareh ani, hanye sah u na Mape silu matan.” Ha marasa ba
hala ani lagu ampun teka tata ni hi Ape.
Dami
haut surut ranu,ha hang wuang lewu here samatan bere rama kawan rateh ,kawan
situa ( parang,palanuk) hanyut hang wuang lewu here . Hi Ape andri Hi Silu here
rueh ibarasis hang wuang lewu,ganyah here ibarasis senga naan rueh atelui hante
hang amau rapuan here, “ heheh hante atelui iris ah iyuh kuta” eyau Silu ma tata
ni , waleh Ape “ada bamasan ngunu nguta iri ,tau atelui wuah.” Eyau Silu “ ha
tata, dinung hanien lagi banjir mahi maka naan wuah dinung ku.” Tatap, sah tata
Silu na puang nuyu hanye nguta iru bu atelui iru mahi hang amau rapuang hang
iring ni.
Dagana
banjir iru,kakunuen hi Ape andri ume here sah ganyah rahat ba parei takut sah
inun-inun dagana banjir , here rueh pana ani bu babagi gawian ,hanye tulak ma
ume ani ni marasih kawan hang wuang lewu andri ngaliling lewu here. Eyau Ape “
Ani aku tulak ma ume,ada hanyu nguta atelui iru lah takut inun” , waleh Silu “
hiyai tata puang aku nguta ni.” Ape tulak ma Ume hi Silu raerai hang lewu . Hi
Silu na panasaran tuu hamen nguta atelui iru , eyau ni hang wang atei “ nganuae
Hi Ape ma ume aku sah nguta atelui ina ,amaka ni sangit jua mun aku nguta ni.”
Da sakit mape silu hi Silu na , bujur dami hanye udi nguta atelui iru senga
mulai teka pee ni iyalah kudit wua , ari eyau Silu da inun sah kaina ,kanyar
–kanyar ba ubah kudit ni ru ma amau tenga nib u iwadik jari wuah katuluh tenga
ni,hanye kiak eleh hi Silu haut tenga ni ru jari wua budas. Puang lawah udi iru
, hi Ape mudi , “ Silu hang awe u,aku ngenei rama na kuta ina da tamam rusak
kawan amulean tareh hang ume tareh” mahi sahut Silu , herau ni lagi bu hanye
ngantara ma luar uneng itutu ina hang iru mahi budah, haut uyu hi Ape ngantara
henga naan wuah hang tete rapuan . “Ha ari sengan naan wuah ,puang sah kuta
Wuah Hi Silu na” eyau Ape. Senga wurau –wurau riu mate wua inai kaluar senga
ngalua lengan hanye “ ina aku tata ,hi Silu,” waleh Ape “ha ari inun ngulah
hanyu kayiri silu?” eyau hilu “ aku nguta atelui hang amau rapuan inai,iru tuu
ni atelui wuah,tata.” Waleh aApe nelang mahanang kunu andri kiak eleh katantau
ani nib a ubah jari wua “ heeh ani kayiri,hanye hanyu puang budas nuu eyau ku
kairi balalu ni.” Da sah wuah inai Hi Silu ,ikup ape nelang sameh kiak here
rueh. Bu ba lengan hi Silu “ tata , inun sah ingkam ku malaing muneng hang ina,
awat atet aku na hungei tareh na haut balain aku na haut jari wua aku na harus
tulak .” waleh Ape “ ada hanyu ani tulak
,hiye hengau ku ngurus kawan ume/amulean tareh “ , waleh Silu “mahi akal lain
ina tata,amun aku masih hang ina aku sika matei kalaingan ,amun uma hanyu ma
ume atau ma awe- awe puang tau tantau ulun aku tau sika wunu ulun ,hayu leh
tata bagamat atet aku ma hungei ,tareh tau panalu die amun aku muneng hang
hunge.” Karengei kairu ,sika bujur eyau Silu kunu Ape, “ hayu ani kahiye ni
bagamat u takia marayap tareh nuju hungei” eyau ape. Ha tulak hi Ape nengau
ngatet ani ni ma Ranu nelang kiak eleh
Ape puang kapisah andri Silu.
Dami
hamper hungei , eyau Silu ma tata ni “ tata hanyu ada ngisah ma ulun tumpuk aku
jari wuah na,amun ulun nuntu aku tulak puang rasa andri amun hanyu tata kasungu
aku hawi leh ma hungei ina tiap andrau jumaat aku kaluar manalu u ,pupuk ranu
teluk kali iru kude ma aku aku pasti
kaluar” , waleh Ape “hayu ani kahiye,hanyu mamaeh hang dunia nu hang ranu ri
ada hanyu kalah lama puang tau nyandrengei takut hanyu kuta kawan wuah da takut
hanyu masih enguh murunsia.” Eyau Silu “ hayu tata , maaf lagi kahalaen ku na,
aku pamitan tulak tata andri hanyu pada mamaeh tata padah lah.” Balalu here
rueh sama tulak ,Silu haut iselem ma wuang ranu ,hi Ape tulak mudi ma lewu.
Tiap
andrau jumaat hi Ape andri hi Silu panalu hang ranu nai, minggu baganti minggu
,wulan baganti wulan , taun ganti taun , here rueh panalu ipangasungu biar hi
Silu wujut wuah. Hamper andrau jumaat
lagi hi Ape ma hungei , senga katantau hungei uneng Silu nai tamam keruh tatu
ranu ni, hi Ape na iyalah lana ni mupuk ranu hungei telu kali kude ma ani ni.
Senga masih kaluar teka ranu inai hi Silu.
Hanye hi Ape mahanang kunu ,kunu ni ari kawe keadaan ani ku hang wuang
ranu puang sah kuta wuah lain hanye. Hingka ka andre – andre hanye ani ni hang
iring ranu ru , papire jam hanye ngandrei senga puang lawah senga tamam lutek
ranu hungei iru,kaluar hi Silu andri upu samatan manuwu teka wuang ranu hang
wuang kaadaan saparu tenga murunsia. Katantau ani ni ba ubah saparu murunsia
,eyau Ape “ kawe habar nu ani aku uyuh mahanang aheng danun ngulah tama lutek
ranu ina ,puang malu sah hanyu ?” waleh Silu “ maeh habar ku tata. Ranu lutek
iru daya aku narangan , ina upu hang lapeh aku ina darangan ku ,” eyau Ape “ha
ani ,wareh mudi sameh – sameh lagi iri hayu baubah iyah dahulu enei darangan nu
padah takam itamelum sameh – sameh lagi.” Waleh Silu “ ari tata, puang ku tau
haut mulek lagi ,aku kaina da terakhir aku panalu hanyu tata andri pamitan andri hanyu . aku haut narangan
upu ina na sinta ku ,udi ina aku haut bujur –bujur jari wuah , aku haut na eyau
raja wuah nuyu pamitan andri hanyu tata tarakhir kali ni. Pesen ku ma hanyu
tata, semoga hanyu pada kahaba hengau welum nu tareh puang tau sameh- sameh
lagi.” Karengei kayiru tamam hanang atei
Ape karengei, mahi akal ni padah amun kairu ,ekat basabar haba ni . Iru
tarakhir ni here rueh panalu .
Hi Ape welum raerai ,ngume andri mi umelean
rarerai hanye. Tapi , wulan baganti wulan akhir ni hi Ape kahaba hengau welum
ni pada upu samatan gagah tuu. Jari welum ni haut naan ba hengau ,tapi tatap
hanye ngitung ani ni.
Hamper
tati naan eyau lengan na itung na nyanyi Ape dami kairung ani ni ,da ani ni iru
samatan mape silu na eyau.
“Pit karu pipit hang awe atelui ku indre..
Hang paka amukakang kayu ngawu yayang wunge…
Tar petak ri’u mate leteng tantang tukat isa…
Tar petak ri’u mate leteng tantang tukat rueh…
Ayu tata, amai hinang kakau niu’i ganring hang entu lewu…
Ayu tata, umpe hinang..atelui yeru..takut tareh matei”
Tidak ada komentar:
Posting Komentar